МҰСТАФА ШОҚАЙ ЖӘНЕ ОНЫҢ ТҮРКІСТАН ЛЕГИОНЫНА ҚАТЫСЫ
(MUSTAFA ŞOKAY AND HIS RELATIONSHIP WITH THE TURKISTAN LEGION )

Author : Kundyz YERALIYEVA    
Type :
Printing Year : 2023
Number : 6
Page : 44- 68
    


Summary

Experts and historians of various fields defended their doctoral theses on the Second World War with great research. But when it comes to writing about the Legion, actual documentary research is almost non-existent. In the process of writing this article, we began to write about the legion, which is considered the most fair part of history and where human fate is evaluated in a complex and unfair way. Among these, we would like to point out that the archive data regarding the Turkestan Legion has not been fully disclosed. We are starting an article about the Turkestan Legion as a multi-series scientific study. In this article, we tried to examine and compare the works written about the legion. In the near future, we aim to go to the places where the Second World War took place, collect data from the large state, district and regional archives where the legions were formed and write materials that have never been published anywhere before. Apart from this, it is planned to take interview from the soldiers who are still alive in the Turkestan Legion or their descendants. In this article, we will not use the Second World War as the Great Patriotic War. This is the feature of the article. In an article he wrote in 1936, Mustafa Şokay wrote that the Soviet government is strong today, but one day it will collapse. After 55 years, the figure's words came true. The Soviet Union collapsed from within. In this article, we write that the status of May 9 Victory Day should be re-evaluated for various reasons for today's Kazakhstan, which had to participate in World War II, also known as the Great Patriotic War. The full list is unknown, as it is forbidden to even describe, let alone justify, the people in the Turkestan Legion. Mustafa Şokay, whose name is mentioned together with the Turkestan Legion, could not be completely destroyed by Soviet policy. As for the truth, Mustafa Şokay was taken prisoner by the Germans himself, and the Germans took him from his home in broad daylight. The task given to Mustafa Şokai was to separate hundreds and thousands of prisoners according to their nationalities in the first years of the war. He often brought political leaders who knew the language to the camp and served as a liaison between the two sides.



Keywords

Turkestan Legion, prisoner, Germany, Mustafa Shokay, Red Army.



Abstract

Çeşitli alanların uzmanları ve tarihçileri, İkinci Dünya Savaşı ile ilgili doktora tezlerini büyük araştırmalarla savundular. Ancak konu Lejyon hakkında yazmaya gelince, gerçek belgesel araştırması neredeyse yok denecek kadar az. Bu makaleyi yazma sürecinde tarihin en adil parçası olarak kabul edilen ve insan kaderinin karmaşık ve adaletsiz bir şekilde değerlendirildiği lejyon hakkında yazmaya başladık. Bunlar arasında Türkistan Lejyonuna ilişkin arşiv verilerinin tam olarak açıklanmadığını da belirtmek isteriz. Çok serili bilimsel bir çalışma olarak Türkistan Lejyonu ile ilgili bir makaleye başlıyoruz. Bu yazımızda lejyon hakkında yazılan eserleri inceleyip karşılaştırmaya çalıştık. Yakın gelecekte İkinci Dünya Savaşı’nın yaşandığı yerlere giderek lejyonların oluşturulduğu büyük eyalet, ilçe ve bölge arşivlerinden veri toplayarak daha önce hiçbir yerde yayınlanmamış materyalleri yazmayı hedefliyoruz. Bunun dışında Türkistan Lejyonu’nda halen hayatta olan askerlerden veya onların soyundan gelenlerden sukbat alınması planlanıyor. Bu yazımızda İkinci Dünya Savaşı’nı Büyük Vatanseverlik Savaşı olarak kullanmayacağız. Bu makalenin özelliğidir. Mustafa Şokay 1936’da yazdığı bir makalede Bugün Sovyet hükümeti güçlüdür ama bir gün dağılacaktır diye yazmıştı. 55 yıl sonra rakamın sözleri gerçek oldu. Sovyetler Birliği içeriden çöktü. Büyük Vatanseverlik Savaşı olarak adlandırılan 2. Dünya Savaşı’na katılmak zorunda kalan günümüz Kazakistan’ı için 9 Mayıs Zafer Bayramı’nın çeşitli nedenlerden dolayı statüsünün yeniden değerlendirilmesi gerektiğini bu yazımızda yazıyoruz. Türkistan Lejyonu’nda yer alan kişileri bırakın haklı çıkarmak şöyle dursun anlatmak bile yasak olduğundan tam liste bilinmiyor. Adı Türkistan Lejyonu ile birlikte anılan Mustafa Şokay ise Sovyet politikası tarafından tamamen yok edilememiştir. Gerçeğe gelince, Mustafa Şokay bizzat Almanlar tarafından esir alındı ve Almanlar onu güpegündüz evinden aldı. Mustafa Şokay’ya verilen görev, savaşın ilk yıllarında yüzlerce ve binlerce esiri milliyetlerine göre ayırmaktı. Sık sık dili bilen siyasi liderleri kampa getiriyordu ve iki taraf arasında irtibat görevi görüyordu.



Keywords

Türkistan Lejyonu, esir, Almanya, Mustafa Çokay, Kızıl Ordu.