Kutadgu Biliğ'de Bulunan Milli Giyim-Kuşam ve Takı Terimlerinin Doğrudan ve Mecaz Anlamları
( Direct and Figurative Meaning of the Terms of Traditional Clothing and Jewelry According to Kutadgu Bilig )

Author : Gulkhanys ARYSTANOVA    
Type :
Printing Year : 2023
Number : 80
Page : 95- 135
    


Summary

The Kutadgu Bilig contains many of data concerning the ethnopolitical history, culture, beliefs, traditions, customs, diplomatic relations, cultural relations ties with neighboring countries, and trade, especially clothing, ornaments, jewelry, and accessories in the Karakhanid era. However, during the study, it was found that studies related to clothing and accessories were not fully investigated in the aforementioned book. Until today, didactic epic Kutadgu Bilig has been widely studied and many articles have been written. However, the study of the clothing and accessories of Kutadgu Bilig especially in the direct phraseological sense, was not specifically researched and was not written in the form of an article. Although it was written from time to time under other topics. We wanted to fill this gap. As a result, vocabulary associated with clothing, accessories, jewellery, precious stones, and additional elements used directly and interchangeably in a Didactic epic was identified and analyzed. The terms used directly have been validated by the dictionaries available today, their different meanings have been compared with those analysed by other researchers, and their opinions and suggestions have also been taken as references and analysed. Thus, the parallel of the terms used in the Middle Ages are completely identical in meaning and personality.



Keywords

Kutadgu Bilig, terminology, clothing, accessories, direct meaning, alternating signifance, ethnocultural vocabulary



Abstract

“Kutadgu Bilig’te Karahanlılar döneminin etno-politik tarihi, kültürü, inançları, gelenek ve görenekleri, diplomatik ilişkileri, komşu ülkelerle kültürel ilişkileri, ticareti, özellikle giyim kuşam, aksesuar ve takıları ile ilgili birçok veri bulunmaktadır. “Kutadgu Bilig” didaktik destanı bugüne kadar kapsamlı bir şekilde incelenmiştir ve buna dair birçok makale yazılmıştır. Ancak özellikle doğrudan ve dolaylı anlamda giyim ve aksesuarlarla ilgili araştırmalar, diğer konular arasında münferit olarak yazılmasına rağmen, özel olarak araştırılmamıştır ve makale olarak yazılmamıştır. Bu akademik boşluğu doldurarak giyim kuşam tarihi, kültürü ve terminolojiye katkıda bulunmak istedik. Sonuç olarak didaktik destanda doğrudan ve dolaysız olarak geçen giysi, aksesuar, takı,kumaş, değerli taşlar ve ek unsurlara ilişkin söz varlığı tespit edilerek incelenmiştir. Doğrudan kullanılan terimler Kaşgarlı Mahmut’un Dîvânu Lugâti’t-Türk, Edip Ahmet Yükneki’nin Atabetü’l- Hakayık (Hak’ka saygı) ve günümüz sözlükleri ile desteklenmiş, deyimsel anlamları diğer araştırmacıların analiz ettikleri sunumlarıyla karşılaştırılmış, görüş ve önerileri atıf gösterilerek verilmiştir. Bu şekilde Orta Çağ’da kullanılan terimlerin paralellikleri anlam ve kimlik açısından tam olarak eşleştirilmiştir.



Keywords

Kutadgu Bilig, terminoloji, giysi, aksesuar, dolaysız anlam, değişken anlam, etnokültürel söz varlığı